تحولات2020عراق

زهراصادقی

جرقه اعتراضات اقتصادی و معیشتی در عراق، لازمه‌ای  شد برای دخالت  ایالات متحده آمریکا در حوادث اخیر عراق تا از طریق این مداخله مستقیم، سیاست پیشینی خود را برای تضعیف جایگاه عراق مقتدر دنبال کند. در متن پپیش‌رو بخشی از سناریوی بحران‌رای واشنگتن ذکر شده است.  

یک. تغییر در کابینه‌ی عراق: باید بپذیریم امریکا هر تلاشی داشت تا کابینه‌ی عراق تشکیل نشود، از تاسیس و حمایت از داعش تا نفروختن سلاح به بغداد تا در نهایت ممانعت برای شکل گیری دولت پسا انتخابات؛ همه این موارد بخشی از سناریوی آمریکا برای فروپاشی دولت مرکزی بود. دولتی که به سبب اکثریت شیعه با جمهوری اسلامی ایران رابطه خوبی دارد و به ضرر تصمیم گیران کاخ سفید است.  ایجاد خلا قدرت گام دوم طراحی آمریکا در عراق در بحران اخیر است.‌این گام که تاحدودی موفقیت‌هایی به دنبال داشت، موجب شکل گیری خلا قدرت در عراق شده است. باید منتظر ماند و دید طرف های عراقی چگونه کابینه‌ی جدید را تشکیل می‌دهند.

دو. احیا داعش: بازیگر مهمی چون داعش که دشمن جدی شیعیان و ایران است هیچگاه مورد بی مهری آمریکا برای اجرای سیاست های مداخله جویانه منطقه‌ای اش قرار نخواهد گرفت. گام پس از ایجاد خلا قدرت در عراق، افزایش هسته های بحران برای فروپاشی امنیتی این کشور است. کشوری که بیشترین ناآرامی ها را در منطقه به خود از ۲۰۰۳ به این سو دیده و افکار عمومی دیگر تحمل فشار مضاعف نیست. این فشار برای تحریک اجتماعی در راستای کانالیزه کردن آنان با موضوع جداسازی و تجزیه است. در حقیقت شیعیان عراق به این جمع بندی برسند که تشکیل کشور مستقل میتواند از بحران امنیتی بکاهد؛ ار طرفی به اهل سنت عراق این فرصت را بدهد که داعش را خود مدیریت کند! در نتیجه پروژه معروف به خاورمیانه‌ی جدید احیا و اجرایی شود‌ . هرچند همین احیای حداقلی داعش نیز دستاوردهایی دارد که از آن میتوان به فشار برای امتیازگیری بیشتر در تغییر قانون اساسی یا کابینه یاد کرد.

سه. تغییر ساختار سیاسی عراق و تغییر در قانون اساسی آن؛ ایالات متحده درصدد است تا با تغییر ساختار سیاسی کشور عراق موجبات تغییر قانون اساسی گردد. تغییر قانون اساسی عراق این امکان را به آمریکا می‌دهد تا با دخالت در آن نوعی احیای مونوکراسی عربی بر پایه نوعی سکولاریسم افراطی در عراق ایجاد کند.

چهار. ایجاد اختلاف و فاصله انداختن در روابط مردم و مرجعیت؛ برای نبود نیروی ایدئولوژیک در برابر داعش، ممانعت مرجعیت همچون ابتدای بحران پیرامون سکولاریزه شدن حکومت، دینی ماندن عراق و مواردی از این دست چالش جدی واشنگتن با نجف است. بر همین اساس کاخ سفید تصمیم گرفته تا ضمن تضعیف مرجعیت به بهانه‌ی مختلف و دروغ پردازی، دست به ساخت چهره‌های دینی بزند که به عنوان برساخت‌سازی مرجعیت از آن یاد نمود. 

پنج. اختلاف بین شیعیان: یکی از نیروهای متحد برای مقابله با آشوب ها، نیروهای شیعه در درون عراق است که تابع مرجعیت است و در بسیج عمومی نقش موثری دارد. بحران ۲۰۱۴ داعش این توان بالقوه را بالفعل کرد و آمریکایی ها از افزایش این مکانیسم نگرانند. به همین خاطر اولین کاری که ایالات متحده از طریق آشوبگران دنبال کرد، ایجاد اختلاف بین شیعیان بود. در همین زمینه نیز استاندار نجف بیان داشت که «آشوبگران با آتش زدن ساختمان شهید محراب و سپس آرامگاه شهیدان «محمد باقر الصدر» و «محمد محمد باقر الصدر» قصد داشتند درگیری شیعی-شیعی را صحنه سازی کنند». هدف آمریکا از این اختلاف ایجاد شکاف در کتله‌ی اکبر یا همان فروپاشی بیت شیعیان است.

در هر صورت تحولات این روزهای اخیر عراق، نشان از خطر یا فتنه بزرگ در آینده دارد که مقامات عراقی، باید مراقب تحرکات آمریکا و دیگر کشورهای معاند باشند. بر همین اساس، آنچه که مانع تحقق اهداف آمریکا در عراق می‌شود، پیروی از مرجعیت و اتحاد بین نیروهای شیعه است. از طرفی فراکسیون اکثریت باید هرچه سریعتر دولت جدید را معرفی کند تا گام دوم اجرای طرح آمریکا در عراق به تعویق بیفتد.